Een eufonium of tenortuba is een koperen blaasinstrument. De toon is te vergelijken met een baritonzanger. De naam eufonium komt oorspronkelijk van het Griekse woord euphonos, wat betekent "mooiklinkend": eu betekent "mooi" of "goed" en phonè betekent "klank" of "geluid". Het eufonium behoort tot de tubafamilie.
De tenorsaxhoorn, gewoonlijk kortweg 'bariton' genoemd, een gelijksoortig instrument, maar met een beperkter bereik in het lage register. Over het algemeen is het eufonium even groot, of iets groter dan de bariton. Het eufonium heeft drie of vier ventielen, de bariton meestal drie. Het instrument wordt gestemd in bes of c en heeft een iets zwaardere klank dan de bariton. De grote charme van het eufonium is zijn mooie, zachte klank en hij heeft als voordeel dat hij dankzij zijn vierde ventiel, ook wel kwartventiel genoemd, een kwart lager kan spelen, maar ook zeer gemakkelijk hoge noten haalt.
De bastuba of kortweg tuba is de naam voor een aantal koperen blaasinstrumenten in het bas-register. Tuba is een benaming die in vele talen wordt gebruikt en ongespecificeerd verstaat men onder 'tuba' meestal een bastuba. In amateur blaasorkesten in Nederland en Vlaanderen heeft men echter dikwijls de gewoonte om onder de term 'tuba' een eufonium te verstaan, wat voor enige verwarring kan zorgen.
Het instrument werd in de jaren dertig van de negentiende eeuw door Wilhelm Wieprecht en J.G. Moritz ontwikkeld om zowel in militaire blaasorkesten als symfonieorkesten de leegte in het bas-register op te vullen. De rechtstreekse voorloper van de tuba is de ophicleide, een koperblaasinstrument in de vorm van een fagot. Dit instrument had een vrij brutale klankkleur en was nogal beperkt in het lage register. De tessituur komt ongeveer overeen met die van het eufonium. Hector Berlioz was erg enthousiast over de tuba, en gaf toestemming de ophicleide in de Symphonie Fantastique te vervangen door de tuba. In Frankrijk heeft de ophicleide echter nog lange tijd (tot ca. 1880) dienstgedaan, ook nadat de tuba in Duitsland in gebruik raakte. In Duitsland was Richard Wagner een componist die de opmars van de tuba heeft ondersteund.
Adolphe Sax heeft in zijn werk geprobeerd om de tubafamilie over het gehele register uit te bouwen. De uitbouw van de tuba-achtige instrumenten resulteerde in de reeks saxhoorns van piccolo tot sub-contrabas. De klassieke saxhoorns (bugel, althoorn, bariton) hebben een iets engere boring dan het eufonium en de bastuba's en daarom wordt soms de saxhoorn- en tubafamilie uit elkaar getrokken. In het concept van Adolphe Sax vormde dit echter wel één geheel.
Waar kan ik met het instrument terecht?
Het eufonium, de bariton en de tuba behoren tot de standaardbezetting van het harmonie- en het fanfareorkest en van de brassband.
In een conventionele brassband zitten twee eufoniums, een solo-instrument en een tweede eufonium alsook twee baritons en vier bassen.
Occasioneel wordt het eufonium toegepast in een symfonieorkest, maar dan vaak eerder solistisch, bijv. in The Planets van Gustav Holst.
De tuba daarentegen heeft wel een plaats in het groot symfonisch orkest.
Enkele luistervoorbeelden
Philip Sparke - Harlequin – Bastien Baumet
Mussorgsky - Pictures at an exhibition - Bydlo - Karajan
Matonizz - jazz en swing eufonium
Lucky Chops - Tuba solo
Wat heb je nodig?
Je kan het instrument huren aan de HAP (zolang de voorraad strekt).
Het is aangewezen zelf het gepaste mondstuk ervoor aan te schaffen (richtprijs 75 à 100 euro).
Vraag hiervoor advies aan de leraar. Zo’n mondstuk is echter heel slijtvast, met een beetje geluk hoef je er slechts 1 te kopen in gans je loopbaan.
Leerkracht
Geert Verschaeve
Een eufonium of tenortuba is een koperen blaasinstrument. De toon is te vergelijken met een baritonzanger. De naam eufonium komt oorspronkelijk van het Griekse woord euphonos, wat betekent "mooiklinkend": eu betekent "mooi" of "goed" en phonè betekent "klank" of "geluid". Het eufonium behoort tot de tubafamilie. De tenorsaxhoorn, gewoonlijk kortweg 'bariton' genoemd, een gelijksoortig instrument, maar met een beperkter bereik in het lage register. Over het algemeen is het eufonium even groot, of iets groter dan de bariton. Het eufonium heeft drie of vier ventielen, de bariton meestal drie. Het instrument wordt gestemd in bes of c en heeft een iets zwaardere klank dan de bariton. De grote charme van het eufonium is zijn mooie, zachte klank en hij heeft als voordeel dat hij dankzij zijn vierde ventiel, ook wel kwartventiel genoemd, een kwart lager kan spelen, maar ook zeer gemakkelijk hoge noten haalt.
De bastuba of kortweg tuba is de naam voor een aantal koperen blaasinstrumenten in het bas-register. Tuba is een benaming die in vele talen wordt gebruikt en ongespecificeerd verstaat men onder 'tuba' meestal een bastuba. In amateur blaasorkesten in Nederland en Vlaanderen heeft men echter dikwijls de gewoonte om onder de term 'tuba' een eufonium te verstaan, wat voor enige verwarring kan zorgen.
Het instrument werd in de jaren dertig van de negentiende eeuw door Wilhelm Wieprecht en J.G. Moritz ontwikkeld om zowel in militaire blaasorkesten als symfonieorkesten de leegte in het bas-register op te vullen. De rechtstreekse voorloper van de tuba is de ophicleide, een koperblaasinstrument in de vorm van een fagot. Dit instrument had een vrij brutale klankkleur en was nogal beperkt in het lage register. De tessituur komt ongeveer overeen met die van het eufonium. Hector Berlioz was erg enthousiast over de tuba, en gaf toestemming de ophicleide in de Symphonie Fantastique te vervangen door de tuba. In Frankrijk heeft de ophicleide echter nog lange tijd (tot ca. 1880) dienstgedaan, ook nadat de tuba in Duitsland in gebruik raakte. In Duitsland was Richard Wagner een componist die de opmars van de tuba heeft ondersteund.
Adolphe Sax heeft in zijn werk geprobeerd om de tubafamilie over het gehele register uit te bouwen. De uitbouw van de tuba-achtige instrumenten resulteerde in de reeks saxhoorns van piccolo tot sub-contrabas. De klassieke saxhoorns (bugel, althoorn, bariton) hebben een iets engere boring dan het eufonium en de bastuba's en daarom wordt soms de saxhoorn- en tubafamilie uit elkaar getrokken. In het concept van Adolphe Sax vormde dit echter wel één geheel.
Waar kan ik met het instrument terecht?
Het eufonium, de bariton en de tuba behoren tot de standaardbezetting van het harmonie- en het fanfareorkest en van de brassband.
Binnen deze orkesten heeft de jazz-, pop- en rockmuziek zijn weg gevonden via arrangementen en nieuwe composities.
Ook individueel in kleinere formaties kan je het eufonium of de tuba terugvinden.
Enkele luistervoorbeelden
Philip Sparke - Harlequin – Bastien Baumet
Mussorgsky - Pictures at an exhibition - Bydlo - Karajan
Matonizz - jazz en swing eufonium
Lucky Chops - Tuba solo
Wat heb je nodig?
Je kan het instrument huren aan de HAP (zolang de voorraad strekt).
Het is aangewezen zelf het gepaste mondstuk ervoor aan te schaffen (richtprijs 75 à 100 euro).
Vraag hiervoor advies aan de leraar. Zo’n mondstuk is echter heel slijtvast, met een beetje geluk hoef je er slechts 1 te kopen in gans je loopbaan.
Leerkracht
Geert Verschaeve