Sinds 2012 werken we in Harelbeke met succes aan de implementatie van doofscenario’s in openbare verlichting op wijkniveau. In 2014 keurde de gemeenteraad een Lichtplan goed om de openbare verlichting te rationaliseren en energie te besparen. Dat plan krijgt nu een extra aanvulling op het vlak van verlichting langs fietsassen.
Met Lichtplan kwalitatief verlichten en verminderen van lichtvervuiling
In 2012 waren er 5.190 lampen in de stad met een totaal geïnstalleerd vermogen van 607.996 Watt en een gemiddeld jaarlijks verbruik van 2.500.000 kWh, wat neerkwam op een kostprijs van €400.000 per jaar. De stad stelde een Lichtplan op dat gebaseerd was op volgende basisprincipes:
- Efficiënt verlichten waar nodig en verminderen of doven waar mogelijk.
- Vermindering van lichtvervuiling en de negatieve effecten daarvan.
- Werken met state-of-the-art technologie en innovatie waar nodig.
In 2015 gingen concrete acties van start om de openbare verlichting te doven op alle gemeentewegen. Uiteindelijk werd een 4/7 (ma-di-wo-do) doofscenario geïmplementeerd van 23.30 tot 4.30 uur.
Installatie LED-armaturen en evaluatie
Vanaf 2015 begon de stad met de installatie van LED-armaturen als onderdeel van het Lichtplan. In 2016 besliste de gemeenteraad om 462 openbare verlichtingspunten langs landelijke wegen definitief af te koppelen, daar waar nauwelijks bebouwing of nachtelijke passage was.
Het Lichtplan werd sindsdien regelmatig geëvalueerd. In 2016 werden een aantal nieuwe principes toegevoegd aan het Lichtplan. Zo werden verlichtingspunten op kruispunten van landelijke wegen, langs haakse bochten, in landelijke woonclusters en op mobiliteitsconflictpunten terug ingeschakeld tot 23.30 en vanaf 4.30 uur.
Onderzoek van Politiezone Gavers toonde aan dat het doven van openbare verlichting geen negatieve invloed had op veiligheidsstatistieken zoals woninginbraken en ongevallen. Dat is zo in Harelbeke, maar bleek ook uit wetenschappelijk onderzoek en uit grootschaliger onderzoek in andere politiezones.
Veranderingen in 2022 en 2023
In het kader van de energiecrisis van vorig jaar doofden we in oktober 2022 de openbare verlichting op gemeentewegen op maandag, dinsdag, woensdag, donderdag én zondag (nieuw) tussen 23 en 6 uur.
In 2022 besliste het College van burgemeester en schepenen dat de kruispunten waar er een private insteek op een openbare weg komt, opnieuw verlicht worden voor zover er een verlichtingspunt aanwezig is. De armaturen op openbaar domein die sinds 2016 gedoofd zijn, worden verwijderd.
In uitvoering van deze beslissing verwijdert Fluvius 373 armaturen op sinds 2016 gedoofde locaties. Op vijf locaties, kruispunten tussen private wegen en openbare wegen, wordt een lichtpunt terug ingeschakeld in het lopende doofscenario (van 23 tot 6 uur).
Tegen 2030 alleen maar slimme LED-technologie
Tijdens de Klimaatdag 2019 in Oostende ondertekenden de Vereniging van Vlaamse steden en gemeenten (VVSG), netwerkbeheerder Fluvius en technologiefederatie Agoria een intentieverklaring om tegen uiterlijk 2030 de 1,2 miljoen verlichtingspunten in Vlaanderen te vervangen door slimme LED-technologie.
Tegen 2031 kan daar via deze slimme verLEDding een besparing van 500.000 kWh bijkomen. Met de nieuwe technologie kunnen we de openbare verlichting als lokaal bestuur nauwer laten aansluiten op de principes van ons Lichtplan.
Openbare verlichting verLEDden op fietsassen
De stad investeerde de voorbije jaren in het verbeteren van de fietsinfrastructuur. We kozen ervoor om de openbare verlichting op deze fietsassen in eerstvolgende fases maximaal te gaan verLEDden. Door het voorzien van slimme LED-armaturen op deze locaties kunnen we kiezen voor aangepaste brandprogramma’s die de veiligheid van fietsers ten goede komt.
Zo wordt het brandscenario aangepast zodat de openbare verlichting op weekdagen en zondagnacht op 100% brandt tot 19 uur. Vanaf dan tot 22 uur daalt het naar 75%, om 23 uur gaat het naar 30% tot 4 uur ’s morgens. Daarna stijgt het terug geleidelijk aan. In het weekend blijft het minimum 50%.
We willen dat fietsers zich veilig kunnen verplaatsen en daartoe bekeken we alle lichtpunten over de hele stad. We vervolledigen momenteel de kaart met belangrijke fietsassen en zetten alle punten in één van de eerstvolgende fases van verLEDding. Veiligheid van fietsers dragen wij dan ook hoog in het vaandel.
